Bazalt başta inşaat ve yapı sektörü olmak üzere birçok sektörde kullanılan bir doğal ve volkanik taştır. Dekoratif taş özelliğine sahip olmakla birlikte birçok farklı tipi ile birçok alanda da kullanılmaktadır. Oldukça dayanıklı ve su geçirmeyen özelliği sahip bu volkanik maddeyi bir gözden geçirelim istedik.
Koyu renkte bir tür yanardağ kayasıdır. Arktika bölgeleri, Hindistan, lodos,Amerika’da Parana, yıldız Amerika’da Columbia nehri civarında bol miktarda bulunur. Memleketimizde de Boyabat, Siverek, Tokat, Ünye’de rastlanır. Sert ve zorlu yalnız taş olduğu için yol taşı,köprümalzemesi, kaldırım taşı olarak kullanılır. Bazaltlar, volkanik kayaların genişlik bol bulunanlarıdır. Dördüncü jeolojik devirlerde meydana gelmiş volkanik hareketlerin olduğu bölgelerde fazla bulunurlar.
Günümüz volkanlarının birçoğu bazaltik maddeler püskürtmektedir. Bazaltlar başlıca kalsiyum-sodyum feldspattan müteşekkil olup augite denilen tek silikat sınıfını da ihtiva etmektedir. İkincil olarak manyetit Fe 3 O 4 okunuşu ilmenitFeO. TiO 2 gibi demir cevherleri de bulunmaktadır. Birçok bazalt türü mevcuttur. Çoğu olivin MgFe 2 SiO 4 içerir ki bunlar olivin bazaltları olarak bilinir.
Daha nadir olarak kuvars, kahverengi mika vs. mineraller ihtiva eden bazaltlar da vardır. Yapı bakımından ayrıntılı kristallerden kaba kristal kütlelere kadar tiplerde bulunurlar. Genel olarak koyu siyah ilgiçekici ufak kristalli camsı kütlelerdir. Yalnız olivin minerali mikroskopsuz gözleayrıt edilebilir. Bazalt lavları volkanlardan çıkarken içerlerindeki gazlar da uçar ve taşın içinde boşluklar meydana gelir. Bunlara boşluklu bazalt yahut dişi bazalt denir. Bu boşluklar sonra çeşitli mineraller kalsit, kalseduvanyahutzeolit ile dolar. Bunlara dazeolitli bazalt aşağılık verilir.
Bazaltlar yeryüzünde çok rastlanan taşlardan biridir. Mesela Hindistan’da Dekkanbölgesinde 2000 m kalınlıktaki bazalt platosu Hindistan’ın üçte birini kaplamaktadır. Türkiye’de Diyarbakır bazalt, Urfa ovasında Karacalı Dağ volkanından çıkan bazalt lavları yarıçapı 130-140 km olan daire şeklinde yayılmıştır. Keza, batı ve orantı Anadolu’da yatay şekilli siyah renkli bazalt tabakaları uzaklardan dikkati çeker.
Bazalt, yoğun ve sert olduğundan, basınca karşı mukavemeti en çok olan taştır. Granitten daha serttir. Bundan ötürü her yerde inşaat taşı, parke, balast, mıcır yapımı için faydalı olup, Türkiye’de birçok vilayetlerde yol işlerinde kullanılan yegâne taştır. Urfa, Antep, Diyarbakır civarında ve Trakya’da Çorlu dolaylarında bazaltlardan mıcır yapımında istifade edilir. Hareketsiz okunuşu gevrek olan bazalt tüfleri fazla poyraz sünger gibi gözenekli olur. Bu özelliklerinden ötürü da yeğni yapı malzemesi okunuşu 1300 IOC’de eritilenler de asitlere oturmuş gereç yapımında kullanılır.
Sözlükte “bazalt” neden demek?
1. koyu renkli, sert bir tür yanardağ kültesi.
Bazalt kelimesinin İngilizcesi
[basalthet ] n. basalt, darkigneousrock, volcanicrock
adj. basaltic, pertainingtobasalt, likebasalt
n. basalt
Köken: Fransızca